In onderstaande rubrieken treft u praktische informatie aan over de sacramenten. Naast praktische informatie, staat bij elk sacrament ook de (theologische) achtergrond beschreven, voor een ieder die zich hier wat meer in wilt verdiepen.
Achtergrond:
“Sacramenten zijn de zeven heilsmiddelen van de Christelijke Kerk, die ons de genade van God meedelen”.
Dat is natuurlijk maar een definitie, en het maakt misschien niet geheel duidelijk wat een sacrament nu eigenlijk is. De sacramenten zijn door Jezus aan ons voorgedaan, Hij heeft ze ons geleerd. Het is een geschenk van God, wat wij mogen ontvangen en ervaren, als christenen van Zijn kerk. Het is dus eigenlijk een Hemels geschenk, wat God ons geeft. Zijn genade, uit liefde voor ons.
Jezus Christus is bron en doel van alle sacramenten, en de Kerk is het zichtbare heilsteken dat Gods Volk verzamelt, heiligt en voorbereid op het paradijselijk leven bij God. De zeven sacramenten zijn op de volgende pagina’s één voor één beschreven: het Doopsel, het Vormsel, de Eucharistie, het Huwelijk, de Priesterwijding, het sacrament van Boete en Verzoening en het sacrament van de Ziekenzalving.
In de cursus Theologie van het Lichaam, gegeven door kapelaan L. Simons (naar de leer van Paus Johannes Paulus II), wordt een sacrament als volgt uitgelegd:
Een sacrament is ‘een handeling die doet waar het voor staat’. Het is niet een symbool wat verwijst naar iets, het doet ook daadwerkelijk waar het voor staat. Hierbij geeft hij het voorbeeld: Als je ergens een bord ziet staan met een koffie kopje erop, dan is dat een symbool wat verwijst naar iets. Namelijk, als je de deur achter dat bord binnengaat, kun je een kopje koffie halen. Maar je kunt niet dat kopje van het bord afnemen en leegdrinken, het is immers enkel een symbool, gewoon een poster of een tekening.
Een sacrament is een handeling die doet waar het voor staat. Er gebeurt op dat moment echt iets bovennatuurlijks, iets heel bijzonders. Dat houdt in dat wanneer bijvoorbeeld een kind (of volwassene) gedoopt wordt, dat de handeling (besprenkeling met zuiver water) ook echt de doop voltrekt. Bij het huwelijk is het uitspreken van de huwelijksgeloften ook echt het moment waarop man en vrouw trouwen. Het is niet iets wat symbool staat, zoals een tekening van een kop koffie. Het toedienen van het sacrament is daadwerkelijk het ontvangen van de genade van God.
De kerkelijke wijding is een voorwaarde voor de bediening:
De normale bediening van de sacramenten verloopt via een gewijde bedienaar, de bisschop, de priester of de diaken, maar er zijn uitzonderingen. Leken kunnen (en moeten!) in noodgevallen dopen en het sacrament van het huwelijk wordt strikt genomen niet door de priester of diaken toegediend maar door de echtelieden zelf (de bedienaar is getuige, en dit gewijde getuigenis maakt het huwelijk geldig). De diaken heeft de bevoegdheid om te dopen en huwelijken te sluiten, ofschoon voor deze sacramenten in noodgevallen geen gewijde bedienaar nodig is. De priester kan alle sacramenten bedienen, behalve het sacrament van de priesterwijding; dat is voorbehouden aan de bisschop, die de volheid van het priesterschap bezit.
De werking van de sacramenten is Ex opere operato, dit betekent zoveel als “uit kracht van het voltrokken heilswerk”. De werking van de sacramenten berust op het heilswerk van Christus, niet op de vroomheid, de morele staat of de kracht van de bedienende persoon of op subjectieve gevoelens van de bedienaar of de ontvanger. De priester die in staat van zware zonde leeft, bedient toch geldige sacramenten, zolang hij zich aan de wezenlijke voorwaarden ervan houdt.
Het mooie van de Sacramenten is dat God ze al voor ons klaar heeft gemaakt. Wij hoeven Zijn geschenken maar aan te nemen en open te maken!