Slottoespraak paus over verleidingen voor synodevaders

Rome (RKK) 18 oktober 2014 – Paus Franciscus heeft zaterdag in zijn slottoespraak tot alle deelnemers van de Derde Buitengewone Algemene Assemblee van de Bisschoppensynode gesproken over de verleidingen waaraan de synodevaders waren blootgesteld. Hij zei dat naar aanleiding van de meningsverschillen tussen de bisschoppen over de wijze waarop de Kerk zou moeten omgaan met hertrouwd gescheidenen, ongehuwd samenwonenden en personen met homoseksuele neigingen. Zowel conservatieven als progressieven kregen daarmee van hem een veeg uit de pan.

Tijdens de synode [synodos betekent letterlijk ‘samen op weg’] waren er volgens Franciscus momenten van diepe vertroosting. Maar dat niet alleen: “En aangezien het een reis van mensen is, waren er ook momenten van ontmoediging, van spanningen en verleidingen, waarvan er een aantal mogelijke kunnen worden genoemd.”

• “De eerste: een verleiding tot vijandelijke onbuigzaamheid, dat is zichzelf willen insluiten in het geschreven woord – de letter – en zichzelf niet toestaan door God verrast te worden, door de God van verrassingen – de geest –; binnen de wet, binnenin de zekerheid van wat we weten en niet wat we nog steeds moeten leren en bereiken. Vanaf de tijd van Christus is dit de verleiding van de ijverige, van de scrupuleuze, van de bezorgde en van de tegenwoordig zogenoemde traditionalisten en ook van de intellectuelen.”
• “De verleiding van de verwoestende neiging tot goeiigheid [Italiaans: buonismo], die uit naam van een bedrieglijke barmhartigheid de wonden afbindt zonder ze eerst te verzorgen en te behandelen: die de symptomen behandelt en niet de oorzaken en de wortels. Het is de verleiding van de wereldverbeteraars, van de angstigen, en ook van de zogenaamde progressieven en vrijzinnigen.”
• “De verleiding om stenen te veranderen in broden om daarmee het lange, zware en pijnlijke vasten te verbreken [vergelijk Lucas 4,1-4]; en ook om broden in stenen te veranderen om ze te gooien naar zondaars, zwakkeren en zieken [vergelijk Johannes 8,7], dat betekent ze te veranderen in ondraaglijke lasten [vergelijk Lucas 11,46].
• “De verleiding om van het Kruis af te komen om mensen te behagen en daar niet te blijven om de wil van de Vader te doen; om te buigen voor een wereldlijke geest in plaats van hem te zuiveren en om te buigen naar de Geest van God.”
• “De verleiding om het depositum fidei [de schat der geloofswaarheden] te veronachtzamen, zichzelf daarbij niet beschouwend als bewakers ervan maar als eigenaren of meesters; of, van de andere kant, de verleiding om de werkelijkheid te veronachtzamen, door gebruik te maken van een minutieuze taal en een gladde taal om daarmee veel dingen en niets te zeggen. Die worden byzantinismes genoemd.”

Franciscus zei dat men niet bang voor deze verleidingen moet zijn, omdat Jezus zelf ook werd bekoord. “Persoonlijk zou ik zeer bezorgd en bedroefd zijn geweest als deze verleidingen en deze geanimeerde discussies er niet zouden zijn geweest.” Het is beter dat er deze beweging van de geesten is, dan dat iedereen het met elkaar eens zou zijn of zou zwijgen in “een valse en quiëtistische vrede”. “Maar in plaats daarvan heb ik met vreugde en waardering toespraken en interventies gehoord die getuigden van geloof, van pastorale en doctrinaire ijver, van wijsheid, van eerlijkheid en van moed, en van parresia [het onbevreesde spreken van de waarheid].”

De paus zei te geloven dat de synodedeelnemers altijd het heil van de zielen voor ogen hebben gehad. En dat niemand de fundamentele waarheden over het huwelijkssacrament in twijfel trok: “de onontbindbaarheid, de eenheid, de trouw, de vruchtbaarheid, de openheid naar het leven”.

Franciscus sprak verder ook over de verhouding van de paus tot de andere bisschoppen. “Het is de plicht van de paus om de eenheid in de Kerk te garanderen.” En het is de plicht van de paus om de gelovigen voor te houden dat ze trouw het Evangelie moeten navolgen en dat de herders “hun kuddes moeten voeden”.